Wprowadzenie do rysunku technicznego

Arkusze rysunkowe.

1. Formaty arkuszy.

2. Elementy graficzne arkuszy.

3. Podziałki.

---

• Formaty arkuszy.

Arkusz materiału (papieru, kalki technicznej, folii itp.), na którym powstaje rysunek techniczny metodą tradycyjną lub komputerową, musi być większy od arkusza rysunku gotowego. Wymiary oryginału rysunku, tworzące tzw. formaty głównej serii ISO-A, zgodnie z PN-EN ISO 5457, zestawiono w tablicy poniżej.

Wymiary formatów rysunkowych w mm.

Oznaczenie arkusza	Arkusz nieobcięty		Arkusz obcięty		Pole rysunkowe
	a1	b1	a2	b2	a3	b3
A0	880	1230	841	1189	821	1159
A1	625	880	594	841	574	811
A2	450	625	420	594	400	564
A3	330	450	297	420	277	390
A4	240	330	210	297	180	277



• Elementy graficzne arkuszy.

Każdy arkusz rysunkowy zgodnie z normą PN musi zawierać następujące elementy graficzne:

• obramowanie (obrzeże), wszędzie o szerokości 10 mm, a od lewego brzegu 20 mm,

• ramkę wykonaną linią ciągłą o grubości 0,7 mm,

• cztery znaki centrujące, ułatwiające usytuowanie rysunku do reprodukcji i mikrofilmowania; znaki te należy umieszczać na końcach osi symetrii arkusza linią o grubości 0,7 mm i długości 10 mm,

• system siatki odniesienia w kształcie obrzeża o szerokości 5 mm, podzielonego na oznaczone pola literowe (A, B, C,...) w pionie i cyfrowe (1,2, 3,...) w poziomie; liczba pól siatki zależy od formatu arkusza i wynosi dla krótszego boku arkusza od 4 (dla A4) do 16 (dla A0) oraz dla dłuższego boku od 6 (dla A4) do 24 (dla AO),

• znaki obcięcia, utworzone przez dwa zaczernione prostokąty o wymiarach ' 10x 5 mm, zachodzące na siebie; znaki te umieszcza się w czterech narożnikach obcinanego arkusza rysunkowego,

• tabliczkę rysunkową (patrz p. 3.3).





• Podziałki.

Przedmioty, które przedstawia się na rysunku, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem wymiarów. Wymiary jednych mogą być rzędu paru, innych zaś kilkuset i więcej milimetrów. Z tych powodów te pierwsze należy na rysunku odpowiednio powiększyć, drugie zaś zmniejszyć. Problem ten rozwiązuje się za pomocą znormalizowanych podziałek (PN-EN ISO 5455).
Podziałka jest ilorazem wielkości liniowych przedstawionych na oryginale rysunku i odpowiednich rzeczywistych wielkości liniowych, czyli:

Podziałka = wielkości liniowe z rysunku : wielkości liniowe rzeczywiste

Podziałkę zapisuje się zawsze w tabliczce rysunkowej. Znormalizowane wartości podziałki wynoszą: podziałki zwiększające: 2:1; 5:1; 10:1; 20:1; 50:1 i 100:1 podziałka naturalna: 1:1 podziałki zmniejszające: 1:2; 1:5; 1:10; 1:20 itd. Gdy zachodzi potrzeba, zalecany przez normę szereg podziałek można poszerzyć przez całkowite wielokrotności 10 w obydwu kierunkach. Podziałkę należy tak dobierać, aby przedstawiony na rysunku obiekt był czytelnie rozpoznawany i odbierany. Do rysunku przedmiotu przedstawionego w dużej podziałce (dużym powiększeniu) zaleca się dołączyć rzut tego przedmiotu w podziałce naturalnej. Może to być rzut uproszczony, obrazujący tylko zarys przedmiotu.